Onderdeel: Stille reserves

Omvang: Maximaal € 2.000

Duiding: De te verkopen panden en gronden waar bij de verkoop een netto boekwinst kan worden gerealiseerd. Omdat de boekwinst al is verwerkt in de begroting is hier geen bijdrage aan de beschikbare weerstandscapaciteit.

€ 0

Onderdeel: Onbenutte belastingcapaciteit

Omvang: Circa € 4.159

Duiding: Het verschil tussen het belasting OZB in Purmerend en 120% van het landelijk gemiddelde. Tot het niveau van 120% zal hoe dan ook geen sprake zijn van toelating tot artikel 12. In Purmerend is de keuze gemaakt om als laatste maatregel de OZB te verhogen. De onbenutte belastingcapaciteit wordt daarom niet meegeteld als beschikbare weerstandscapaciteit. De tarieven voor de overige heffingen zoals de afvalstoffenheffing en de rioolheffing zijn volledig kostendekkend.

€ 0

Onderdeel: Ombuigingspotentieel

Omvang: € 0

Duiding: Via de kadernota en begroting is steeds actief gestuurd op ombuigingsmogelijkheden, hiermee wordt steeds ruimte gevonden voor structurele nieuwe uitgaven.Daardoor resteert er nauwelijks ombuigingspotentieel.

€ 0

Onderdeel: Bestemmingsreserves

Omvang: Circa € 9.800

Duiding: De bestemmingsreserves hebben een specifiek door de raad vastgesteld bestedingsdoel. Deze doelen zijn bewust gekozen, de reserves zijn daarmee volledig geprogrammeerd. Binnen een tijdsbestek van 4 jaar komen de reserves in principe tot besteding. Daarmee zijn de reserves niet direct beschikbaar als weerstandscapaciteit.

€ 0

Onderdeel: Algemene reserve

Omvang: € 18.453

Duiding: In de periode tot en met 2021 stijgt de reserve en zal rond het niveau van € 25 miljoen uitkomen.

€ 18.453

Beschikbare weerstandscapaciteit eind 2017

€ 18.453

Onderwerp: Participatiewet -inkomensdeel

Omschrijving: Op basis van de Participatiewet verstrekt de gemeente uitkeringen om te kunnen voorzien

in het levensonderhoud. Het aantal uitkeringen en de omvang hiervan is voor de gemeente niet goed te

beïnvloeden. Voor deze lasten ontvangt de gemeente een aandeel uit het landelijke macrobudget, dit aandeel

wijzigt gedurende het jaar nauwelijks. De omvang van het macrobudget wordt landelijk wel bijgesteld als het

aantal uitkeringsontvangers landelijk toeneemt. De Purmerendse situatie hoeft zich niet op een gelijke manier

te ontwikkelen als het landelijk gemiddelde. Als in Purmerend de ontwikkeling negatief afwijkt van het landelijk

gemiddelde, treedt er een financieel nadeel op. De eerste 7,5% is daarbij voor rekening van Purmerend. De

afgelopen jaren was sprake van een overschot. Vanaf 2017 wordt een nadeel verwacht door wijzigingen in het

objectieve verdeelmodel. De kans op afwijkingen is groot. In de situatie dat er sprake is van een nadeel van

meer dan 7,5% kan onder bepaalde voorwaarden een beroep worden gedaan op een landelijke regeling. Voor

de afwijkingen in enig jaar geldt dat deze moeten worden opgevangen in het weerstandsvermogen van de

gemeente. Het risico in de uitvoering van het inkomensdeel van de Wwb kan oplopen van € 1,5 tot € 2 miljoen

per jaar. Voor de waardering van het risico wordt uitgegaan van een bedrag van € 2 miljoen.

Beheersmaatregel: Dit risico is gewijzigd ten opzichte van de begroting 2017.

€ 2.000

Onderwerp: Wmo, Jeugdwet en Participatiewet

Omschrijving: Binnen de beleidskaders kunnen zich sprongen in de uitgaven voordoen doordat voor

specifieke inwoners plotseling dure voorzieningen moeten worden getroffen. Hiervoor is in de begroting

weliswaar ruimte opgenomen, maar er is nog onvoldoende ervaring met hoe dit uitpakt.

Beheersmaatregel: Voor de risico’s is een bestemmingsreserve ingesteld. De bestemmingsreserve bevat

daarnaast ook ruimte voor transformatie en innovaties in de uitvoering. Daarmee is het risico voorlopig

afdoende afgedekt. Met het oog op de verwachting dat de budgetten vanaf 2017 verder zullen dalen en de

risico's die hier mee samenhangen, wordt voorgesteld extra middelen toe te voegen aan de reserve risico's 3D.

Daarmee is het risico voorlopig afdoende afgedekt.

€ 0

Onderwerp: Asbestsaneringen

Omschrijving: In een aantal gemeentelijke panden, waaronder onderwijsgebouwen, is asbest toegepast.

Naar de aanwezigheid van asbest en de mogelijkheden tot sanering is meerdere malen onderzoek gedaan.

In een aantal gebouwen is de aanwezige asbest niet verwijderd en kan dit alleen gebeuren als bouwkundige

werkzaamheden plaatsvinden. Zolang deze werkzaamheden niet plaatsvinden is er een risico. Voor de

saneringen is eerder een bestemmingsreserve ingesteld. Omdat de wens bestaat om zo weinig mogelijk

reserves aan te houden, worden nu asbestsaneringen, anders dan in onderwijsgebouwen, bekostigd uit de

algemene reserve. Als een situatie zich voordoet, worden de werkzaamheden opgepakt en de begroting

aangepast. De omvang laat zich niet goed wegen. Als stelpost wordt daarom rekening gehouden met € 0,5

miljoen.

Beheersmaatregel: Er worden geen aparte beheersmaatregelen ingezet.

€ 500

Onderwerp: Grondexploitaties

Omschrijving: In de grondexploitaties zijn zogenaamde conjuncturele risico’s en specifieke projectrisico’s benoemd. Conjuncturele risico’s zijn algemene stagnatie van de verkoop (uitgaven en de inkomsten liggen twee jaar stil, in die tijd is er wel een rentelast) en lagere verkoopprijzen. Als belangrijk projectrisico is in de meerjarenprognose gronden opgenomen een minder gunstige verkoop op het bedrijventerrein Baanstee-Noord. Het benodigde weerstandsvermogen voor Baanstee-Noord bedraagt € 4,06 miljoen. De omvang van het risico is ten opzichte van de begroting 2016 afgenomen met € 6,6 miljoen door meer gronduitgiftes dan geraamd en een verbeterd marktperspectief op lange termijn.

Voor de grondexploitaties van de woningbouwlocaties Kop West, Klein Where, Wheermolen West Parkzone en Brantjesstraat wordt totaal €1,08 miljoen weerstandvermogen aangehouden. Met name is gerekend met de consequenties van conjuncturele risico’s als gevolg van vertraging in de uitgifte van kavels en minder opbrengststijging dan geraamd.

Beheersmaatregel: Per grondexploitatie zijn specifieke maatregelen genomen om het beslag op het

weerstandsvermogen te beperken.

€ 5.100

Onderwerp: Wachtgeld wethouders

Omschrijving: Na het aftreden van wethouders voor het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd is er

een recht op wachtgeld. De maximale wachtgeldverplichting voor de gemeente bedraagt circa € 1,2 miljoen.

Het is onwaarschijnlijk dat het volledige college tegelijkertijd aftreedt, niet wordt herbenoemd en volledig

gebruik maakt van het recht op wachtgeld. Bij de komende gemeenteraadsverkiezingen van 2018 zullen naar verwachting wachtgeldverplichtingen ontstaan.

Beheersmaatregel: Er is geen aparte beheersmaatregel getroffen. Indien een bestuurder gebruik maakt van wachtgeld wordt de maximale wachtgeldverplichting in de loop van het jaar van aftreden gestort in een wachtgeldvoorziening. Indien sprake is van een terugkeerrecht in een betaalde functie voor het aanvaarden van het ambt, kan de wachtgeldverplichting lager worden ingeschat dan het maximum.

€ 1.000

Onderwerp: Lokaal referendum

Omschrijving: De omvang van dit risico is ongewijzigd ten opzichte van de begroting 2017.

Beheersmaatregel: Niet van toepassing

€ 240

Onderwerp: Loon/prijsstijgingen

Omschrijving: Indien in het lopende begrotingsjaar de lonen of prijzen significant meer stijgen dan begroot, zijn er weinig mogelijkheden om de hieruit voortvloeiende hogere lasten op te kunnen vangen. De tarieven voor het lopende jaar zijn vastgesteld en pas per januari van het volgende jaar kunnen deze worden verhoogd. De omvang van dit risico is ongewijzigd ten opzichte van de begroting 2017. Verder bestaat de kans dat de loonkosten stijgen als gevolg van exogene factoren. Het betreffen wijzigingen in de percentages van de pensioenpremie en wijzigingen in diverse grondslagen en premies, bijvoorbeeld met betrekking tot WAO/WIA, zorgverzekeringswet, werkgeversbijdrage IPAP en levensloop.

Beheersmaatregel: Het hogere loon- en prijsniveau wordt in de begroting verwerkt. Hierdoor blijft er minder ruimte over voor nieuwe beleidskeuzes of zal er zelfs moeten worden bezuinigd als er geen sluitende meerjarenbegroting kan worden opgesteld. Voor de loon- en prijsstijgingen wordt in de meerjarenbegroting uitgegaan van een gemiddeld niveau van inflatie van 1,5% per jaar. Voor de stijging van de loonkosten is er een afhankelijkheid van landelijke cao-afspraken en premie-effecten in de pensioenen.

€ 1.200

Onderwerp: Vennootschapsbelasting

Omschrijving: Met ingang van 2016 zijn gemeenten vennootschapsbelastingplichtig. Voor de ondernemersactiviteiten wordt jaarlijks een aangifte gedaan, tenzij de gemeente hiervan is vrijgesteld. Dit onderwerp was als risico opgenomen in de begroting 2016 omdat onduidelijk was of de al begrote winsten kunnen worden gerealiseerd of dat hiervan vennootschapsbelasting (Vpb) moet worden afgetrokken. Op basis van recente inzichten is er reden om hiervoor een bedrag op te nemen in het benodigd weerstandsvermogen.

Beheersmaatregel: Ontwikkeling Meerjarenprogramma Grondexploitaties (MPG)

€ 1.000

Onderwerp: Pensioenpremies bestuurders

Omschrijving: Voor pensioenen van (ex-)bestuurders zijn afkoopsommen betaald en worden jaarlijks premies gestort. Als gevolg van de dalende rentestanden kunnen eerdere afkoopsommen en betaalde premies ontoereikend blijken voor de dekking van de pensioenverplichting. In 2016 is in dit verband een extra last opgetreden van € 0,13 miljoen. Omdat de rekenrentes uitgaan van een voortschrijdend gemiddelde, kan deze rente nog verder dalen. De kans op verdere daling is voor de korte termijn (de komende drie jaar) groot. Op langere termijn kan er weer sprake zijn van een stijging van de rekenrente. In het benodigde weerstandsvermogen wordt rekening gehouden met verdere daling van de rekenrente van nog eens 0,30%. De omvang van dit risico is gewijzigd ten opzichte van de begroting 2017. Toen werd uitgegaan van een risicovan nihil.

Beheersmaatregel: Er is geen beheersmaatregel tegen de ontwikkelingen op de geldmarkt.

€ 130

Onderwerp: Renterisico

Omschrijving: De gemeente trekt langlopende leningen aan om in de eigen financieringsbehoefte te voorzien. De financieringsbehoefte zal de komende jaren naar verwachting afnemen door de afloop van bestaande leningen en de omvang van voorgenomen investeringen. De jaarlijkse kosten van de financieringsbehoefte (rentelasten) worden bepaald door de omvang van de bestaande leningenportefeuille, de financieringsbehoefte als gevolg van voorgenomen investeringen en de van toepassing zijnde rentetarieven. De afgelopen jaren waren niet voldoende liquiditeiten beschikbaar zodat het nodig was om op de kapitaalmarkt leningen aan te trekken. Gezien de afname in de voorgenomen investeringen van Purmerend zal er naar verwachting vanaf 2017 een lagere financieringsbehoefte ontstaan. In de financieringsbehoefte houdt Purmerend rekening met een jaarlijkse lichte stijging van de rente met 0,1%. Bij een netto jaarlijkse financieringsbehoefte van circa € 40 miljoen en een stijging van de rente van 1% bedraagt de toename van

de rentelasten jaarlijks structureel circa € 0,4 mln. Voor de waardering van het risico wordt uitgegaan van een

bedrag van €1,6 miljoen.

Beheersmaatregel: Via het zogeheten renteomslagpercentage worden de rentelasten toegerekend aan de programma's waarvoor sprake is van een financieringsbehoefte. Het renteomslagpercentage wordt berekend op basis van de uitgangspunten van de door raad vastgestelde begroting. Verder wordt de financieringsbehoefte periodiek meerjarig bepaald en wordt beoordeeld of incidenteel dan wel structureel tot afdekking van het renterisico dient te worden overgegaan.

€ 1.600

Onderwerp: Gemeentefonds

Omschrijving: Risico is dat de inkomsten uit het gemeentefonds afwijken van wat in de begroting is geraamd. Dit betreft ontwikkelingen in het accres, in de verdeelmaatstaven en effecten taakmutaties. In de begroting worden met deze ontwikkelingen normaliter rekening gehouden. Gezien de dynamiek in het fonds en een generieke opschalingskorting die doorloopt tot en met 2025 is de maximale impact van dit risico € 2 miljoen.

Beheersmaatregel: Op de voet volgen van ontwikkelingen (circuliaires /rijksbegroting).

€ 2.000

Onderwerp: Uitgifte Baanstee-Noord

Omschrijving: Er is een juridisch geschil onstaan bij de gronduitgifte van Baanstee

-Noord. De gemeente Purmerend heeft een claim ontvangen van € 750.000. Juridische procedure loopt nog.

€ 750

Totaal benodigd weerstandsvermogen:

€ 15.520

Beschikbare weerstandscapaciteit

12,6

18,5

19,4

20,7

22,8

Benodigd weerstandsvermogen

14,9

15,5

15,5

15,5

15,5

Ratio

0,85

1,19

1,25

1,34

1,47

Immateriele vaste activa

-

-

-

-

Materiele vaste activa

254.488

254.420

256.478

254.970

Totaal (Im-)materiele vaste activa

254.488

254.420

256.478

254.970

Financiële vaste activa

57.156

56.561

55.964

55.364

Bijdrage aan derden

381

362

342

323

Onderhanden werk inclusief bouwgrond in exploitatie

45.139

38.518

33.813

28.924

Voorziening Grexen

-988

-175

-94

-94

Overige grond- en hulpstoffen

309

306

317

237

Totaal voorraden

44.460

38.649

34.036

29.066

Kortlopende vorderingen

17.967

18.147

18.406

13.650

Liquide middelen

-30.527

-27.951

-25.302

-12.479

Overlopende activa

3.088

3.469

4.051

3.918

BALANSTOTAAL DEBET

347.013

343.657

343.976

344.812

Eigen vermogen

25.086

24.591

26.219

28.745

Voorzieningen

4.646

4.337

3.749

3.123

Totaal eigen vermogen en voorzieningen

29.732

28.928

29.967

31.868

Langlopende leningen Algemene dienst/Woningbouw

278.682

278.542

280.689

283.829

Overige langlopende schulden

8.000

8.000

8.000

8.000

Totaal langlopende schuld

286.682

286.542

288.689

291.829

Kortlopende schulden (incl. crediteuren)

15.478

13.151

11.301

7.838

Overlopende passiva

15.122

15.036

14.019

13.276

BALANSTOTAAL CREDIT

347.013

343.657

343.976

344.812

1A

Netto schuldquote

123,8%

140,4%

146,1%

145,0%

144,0%

139,8%

1B

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen

99,4%

114,0%

118,3%

115,4%

116,6%

114,0%

2

Solvabiliteitsratio

9,3%

8,3%

8,6%

8,4%

8,7%

9,2%

3

Grondexploitatie

22,2%

27,2%

27,0%

26,4%

23,6%

21,4%

4

Structurele exploitatieruimte

5,5%

-0,4%

-0,2%

0,0%

0,4%

0,4%

5

Belastingcapaciteit

103,0%

103,1%

95,4%

95,4%

95,4%

95,4%